10 نکته که باید قبل از اجرای آزمون آنلاین و حضوری بدانید!

اغلب در یک پژوهش چندین تا پرسشنامه با هم اجرا می شه. این پرسشنامه ها هر کدومشون یه متغیری را اندازه گیری می کنند. مثلا یکی متغیر وابسته (اسم دیگه اش ملاک هست) یکی دیگه متغیر مستقل (اسم دیگه اش متغیر پیش بین هست) و دیگری متغیر واسطه ای (میانجی)، کنترل یا تعدیل کننده را اندازه گیری می کند.

خب این یعنی چی؟ وقتی ما چندین تا پرسشنامه داشته باشیم و تعداد سوالات زیاد باشند، کسانی که قرار هست به پرسشنامه شما پاسخ بدهند خسته می شوند، بنابراین اولین پرسشنامه ها را خوب پاسخ می دهند و آخرین پرسشنامه ها را سرسری پاسخ می دهند. 

این خودش باعث می شه نمره های بدست آمده از آزمون های آخر این قدر بد باشه که وقتی برای مثال همبستگی بین دوتا متغیرتون را بررسی می کنید (خودمونی بگم فرضیه های پژوهشتون تایید نمی شوند)، هیچ رابطه ای را نشون نمیده!

اما راهکار چیه و چکارش می شه کرد. قانون اولیه این هست که همیشه پرسشنامه متغیر وابسته را اول از همه اجرا کنید (رو سایت به عنوان اولین پرسشنامه به کسی که قرار هست پاسخ بده نشون داده بشه)، چون اگر اون خراب باشه دیگه هیچ متغیری کارآیی نداره. متغیرهای مستقل را هم بگذارید آخرین پرسشنامه ها چون اگر یکی از این متغیرهای مستقل خوب نباشند می شه کنارش گذاشت و به کل پژوهش آسیب نمی خوره.

اگر پرسشنامه هایی هم دارید که نقش متغیر واسطه را بازی می کنند، بهتره بعد از پرسشنامه متغیر وابسته یا ملاک ارائه بشه.

اما این راهکار چقدر جواب میده. تا حدود 80 درصد از مشکلات شما را در این مورد حل می کند. اما بهترین حالت این هست که پرسشنامه متغیر وابسته همیشه اول برگزار بشه و سایر پرسشنامه ها به صورت تصادفی به افراد داده بشه. برای مثال اگر 4 تا پرسشنامه دارید. ابتدا پرسشنامه شماره 4 که متغیر وابسته هست را بدهید و بعد اون سه پرسشنامه را به یکی به ترتیب 1، 3، 2 بدهید به نفر بعدی 3، 2، 1 و نفرات بعدی 2، 1، 3 و هر چندتا حالت که ممکنه. متاسفانه این کار در حالتی که پرسشنامه ها را حضوری جمع آوری می کنیم امکان پذیر هست ولی در وب سایت هایی که داده جمع آوری می کنند مثل پرس لاین و اول فرم وجود نداره.