بررسی صحت ورود داده به SPSS
در صحت ورود داده باید به موارد زیر توجه کرد:
1) چک کنیم که داده ها اشتباهی وارد نرم افزار نشده باشند.
بگذارید یه مثال بزنم.
فرض کنید یه پرسشنامه دارید که 20 تا سوال داره. هر کدام از این سوالات با یک طیف لیکرت 5 درجه از پاسخ داده می شود. برای نمونه سوال اول این پرسشنامه این هست که “آیا شما از کیفیت زندگی خود رضایت دارید؟” و با این گزینه ها (خیلی زیاد، زیاد، تاحدودی، کم و خیلی کم) افراد به اون پاسخ می دهند.
برای دیدن نحوه ورود داده به SPSS کلیک کنید.
گزینه ها طبق الگوی پرسشنامه اینطوری نمره گذاری می شود که اگر کسی گزینه خیلی زیاد را علامت بزند 5 نمره می گیرد. گزینه های زیاد، تاحدودی، کم و خیلی کم هم به ترتیب 4، 3، 2 و 1 نمره دریافت می کنند.
گاهی اوقات هنگام ورود داده به نرم افزار چون خطای انسانی وجود داره به جای 1 تا 5 گزینه ها عدد دیگری هم وارد نرم افزار می شود. این کار باعث می شه نتایج ما تحت الشعاع قرار بگیره و خراب بشه.
اگر عددی غیر از 1 تا 5 وارد شده باشه اون اعداد قبل از گزینه ها، بین گزینه ها و یا حتی بعد از گزینه ها نشون داده میشه. بنابراین اولین گام این که وقتی داده را می خواهیم آنالیز کنیم چک کنیم هیچ داده اشتباهی وارد نشده باشه.
این کار از طریق مسیر زیر در SPSS انجام می شه.
حالا که متوجه شدیم کدام سوالات داده اشتباهی وارد شده باید بریم به بخش Data view اون سوال را پیدا کنیم و روی سوال کلیک راست کنیم گزینه Sort Ascending یا Sort desending را انتخاب کنیم تا اعداد از کوچک به بزرگ، یا از بزرگ به کوچک مرتب بشوند. اینطوری می توانیم اعدادی که اشتباه وارد شده را پیدا کنیم.
یادتون نره که قبلا باید روی پرسشنامه هاتون شماره گذاری کرده باشید تا بتوانید اعداد اشتباه وارد شده را یه بار دیگه از روی پرسشنامه اصلی پیدا کنیم. بنابراین توصیه می کنم همیشه اولین متغیرتون را توی SPSS به کدی اختصاص بدهید که به هر پرسشنامه داده اید.
2) نحوه پاسخ دهی به گزینه های هر سوال را چک کنیم.
مشکل دومی که در زمان تجزیه و تحلیل داده در SPSS به وجود میاد و اغلب کسی بهش توجه نمی کنه، پاسخ دهی به گزینه های هر سوال هست. مثال بالا را در نظر بگیرد. گفتیم که یک سوال پنج گزینه ای از خیلی زیاد تا خیلی کم داریم.
انتظار می رود هر سوالی که در یک پرسشنامه قرار می گیره به گونه ای باشه که کل شرکت کنندگان همه گزینه های آن را انتخاب کنند. اما اگر با سوالی مواجه شدیم که حدود 65 درصد و بالاتر به یک گزینه فقط پاسخ داده باشند این یعنی اون سوال نمی تونه بین افرادی که اون ویژگی را دارند تمایز قائل بشه.
برای مثال وقتی همه بگویند که از کیفیت زندگی خود خیلی کم راضی هستند، یعنی اون سوال توانایی سنجش کیفیت زندگی را نداره. بنابراین وقتی این سوال با بقیه سوالات جمع می شه نتیجه اش می شه عدم همبستگی بین متغیرهایی که دارید و به معنایی دیگه، فرضیه ها تایید نمی شوند.
اما سوالی که پیش میاد چکارش کنیم خب؟ اول باید بگم که اگر سوالی از آزمون حذف بشه به روایی آزمون آسیب میزنه. اما باید در نظر بگیرید که بودنش در تجزیه و تحلیل موجب عدم همبستگی و رد فرضیه می شه. بنابراین از نظر آماری توصیه می کنم حذفش کنید و با بقیه سوالات اون را جمع نکنید.
نکته: در برخی از آزمون ها، مانند آزمون های هوش برخی از سوالات اینگونه هستند که بیش از 65 درصد به یک گزینه پاسخ می دهند. اگر این سوالات را در گروه سنی خودشان (مثلا دو تا پنج ساله ها) محاسبه کنیم مشکلی نیست. بنابراین آنها را نباید حذف کرد.
3) تعداد داده های گم شده در هر سوال را بررسی کنیم.
گاهی اوقات پیش میاد که به یک سوال افرادی پاسخ نمی دهند. این عدم پاسخ معمولا دلایلی داره. وقتی سوالی بی پاسخ می مونه مشکلاتی داره که باید به اون توجه کرد. برای مثال تهدید شدن یکی از اونها است.
یادم هست سال 1395 که سرشماری نفوس و مسکن بود. سوالی پرسیده می شد که از افراد درآمدشون را می پرسید. تو این بین به خاطر موهبت همیشه جاری تورم افراد پاسخ دهنده از ترس این که یارانه قطع نشه همه پاسخ کمتر از 500 هزار تومان را انتخاب کرده بودند (آخه مگه میشه، مگه داریم 🙂 ).
این را اضافه کنم که اگر به افراد اجازه می دادند اصلا به این سوال پاسخ نمی دادند. اما چون مجبور بودن پاسخ بدهند، همه گزینه کمتر از 500 هزار تومان را انتخاب کرده بودند. بنابراین برخی وقت ها پاسخ دادن و انتخاب یک گزینه عینا پاسخ ندادن هست. یه جور دهن کجی هست.
یه شعر جالب از مولانا هست که راه حل مشکلات این چنینی هست و می گه “بهتر است سر دلبران گفته آید در حدیث دیگران” برای مثال اگر خواستید درآمد یک نفر را بدونید، بپرسید “افراد سازمان شما اغلب چقدر حقوق می گیرند”.
اما فرض کنیم که به یک سوال افراد پاسخ داده باشند اگر چند نفر به یک سوال پاسخ ندادند باید اون سوال را کنار بگذاریم. یه پاسخ دم دستی اگر بخواهم بدهم، اگر به یک سوال بیش از 5 درصد افراد پاسخ ندادند اون سوال مشکل داره.
اما خب اگر کمتر بود چی؟
در واقع باید از روش هایی مثل جایگزینی میانگین، میانه، رگرسیون و روش های بیشینه احتمال استفاده کنیم. برای که بدانیم از کدام روش استفاده کنیم پاسخ دم دستی این هست که باید واریانس سوال را حساب کنیم. بعد از روش های بالا استفاده کنیم و مجددا واریانس سوال را حساب کنیم اگر واریانس خیلی کاهش یافته یعنی اون روش مناسب نیست.
دیدن این مقالات را به شما توصیه می کنم.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
چگونه داده های پژوهش خود را وارد نرم افزار SPSS یا Excel کنیم؟
ورود داده های پرسشنامه ها با توجه به سوالات پژوهش است و باید نکاتی را در هنگام ورود داده به SPSS یا Excel (اکسل) در نظر بگیریم. این مقاله تلاش شده است تا شیوه های مختلف داده با توجه به طرح های تحلیل واریانس، کوواریانس و همبستگی که شامل تحلیل های عاملی و مدل های ساختاری و تحلیل مسیر می شود را شرح بدهیم.
مقدار مناسب اندازه های اثر کوهن
اندازه اثر شدت رابطه بین متغیر مستقل با وابسته یا ملاک را نشان می دهد. این شاخص شامل d کوهن، ضریب امگا، F کوهن و شاخص های دیگری می شود که هر کدام برای یک آزمون خاص استفاده می شوند. در این مقاله سعی کرده ایم این شاخص ها را به صورت اجمالی شرح بدهیم.
80 درصد دانشجویان قبل از نگارش پایان نامه به این موارد توجه نمی کنند!
نوشتن پرپوزال بدون دقت، انتخاب استاد راهنمای غیر متخصص، عدم همکاری استاد با دانشجو، نمونه گیری غلط، مشکلات جمع آوری پرسشنامه آنلاین و ده ها مشکل دیگه از جمله مواردی هستند که قبل از انجام هر پژوهشی می بایست همه به اون توجه کنند تا پس از یک دوره طولانی اضطراب و استرس و فرسودگی به این نتیجه نرسند که کاش به این موارد توجه کرده بودم.
چطور خطی بودن یک همبستگی را بررسی کنیم؟
برخی اوقات یک مدل تحلیل مسیر، ساختاری یا رگرسیون را محاسبه می کنیم اما نتیجه حاصله یا عدم ارتباط را نشان می دهد یا ارتباط کاذب را. یعنی همبستگی یا وجود ندارد یا همبستگی بالایی دارد، یکی از دلایل و مشکلات عدم برازش مدل ها و پیش بینی نکردن رگرسیون می تواند عدم خطی بودن باشد. در این مقاله سعی کرده ام با یک ملاک عینی این نتیجه را به شما نشان بدهم.
انواع ضریب همبستگی در SPSS
محاسبه همبستگی نیاز به در نظر گرفتن نکاتی دارد. از جمله می توان به مقیاس اندازه گیری متغیرها، خطی بودن، حجم نمونه، متقارن بودن و … اشاره کرد. عدم توجه به این موارد می تواند موجب عدم همبستگی یا همبستگی بیش از حد را موجب بشود و نتایج متناقض با مطالعات و پژوهش های گذشته را به شما بدهد.
دوازده گام ساخت آزمون
ساخت آزمون یکی از روش های جمع آوری داده است. عموما مراحلی برای ساخت آزمون وجود دارد. داونینگ دوازده مرحله برای ساخت آزمون بیان می کند. در این مقاله این دوازده گام به صورت کلی ارائه شده است. عدم رعایت نکات مرتبط با آزمون سازی موجب می شود که هزینه و وقت زیادی صرف ساخت آزمون بشود و در نهایت نتیجه ممکن حاصل نشود.
دیدگاهتان را بنویسید